|
KARAKALPAK MUHTAR CUMHURİYETİ
Yüzölçümü: 164.900 km2
Nüfusu: 1.418.100
Başkenti: Nukus
Karakalpak Muhtar Cumhuriyeti, Aral Gölü'nün güneydoğu ve güneybatısında yer
alır. Orta kesim, Amuderya Irmağı vadisi ve deltasından oluşur. Karakalpak
Muhtar Cumhuriyeti'nin iklimi kara iklimidir. Amuderya deltasının başında kurulmuş olan Nukus 1932'de şehir statüsünü kazandı. Başta gıda işleme tesisleri olmak üzere çeşitli hafif sanayi kuruluşlarının bulunduğu
kentte, Özbek Bilimler Akademisi'nin Karakalpak şubesi ile öğretmen okulu, müze
ve tiyatro mevcuttur.
Tarih
Uzun yıllar Kazaklarla da iç içe yaşayan Karakalpaklara ilişkin tarihi
kayıtlar ancak 16.yüzyıla kadar iner. Eski yurtlarının Kazan ve Astrahan
arasındaki Volga kıyıları olduğu, oradan Amuderya çevresine göç ettikleri
bildirilmektedir. 18. yüzyılda Amuderya yöresine yerleşen Karakalpaklar,
Özbekler ve Kazaklar dışında bölgede az sayıda Türkmen ve Rus azınlıkları da
yaşamaktadır. Karakalpaklar, 1936 yılı Aralık ayında Özbekistan'a katılmıştır.
1 Aralık 1990'da Cumhuriyet Yüksek Konseyi tarafından Karakalpakların
özerkliği kabul edilerek Özbekistan'ın ilk ve tek özerk cumhuriyeti olduğu
onaylanmıştır. Kentlerde oturanların oranı % 48 dolayındadır. Başlıca kentler
Nukus, Hoceyli, Biruni, Tahyataş, Çimbay, Turtkul ve Altıkıl'dır.
Ekonomi
Anayasa çerçevesinde demokratik bir ülke olan Özbekistan'ın tecrübesine
uymayı taahhüt eden Karakalpak Muhtar Cumhuriyeti, aynı zamanda piyasa ekonomisi politikasını
gerçekleştirme yolundadır. Ekonomi büyük ölçüde tarıma dayanır. Sınırlı sanayi
sektörü hafif imalat kuruluşları, petrol işleyen rafineriler, Hoceyli'deki
tersaneyi, kireçtaşı, alçı, asbest, mermer ve kuvarsit kaynaklarını kullanan çok
sayıda yapı malzemesi fabrikası ve Tahyataş'taki enerji santralından ibarettir.
Pamuğun yanı sıra yonca, pirinç ve mısır yetiştirilir. Kızılkum çölünde sığır ve
karakul koyunu beslenir. Çiftçilerin büyük çoğunluğu ipek böcekçiliği ile
uğraşmaktadır. Karakalpak Muhtar Cumhuriyeti, pamuk yetiştirme ve pirinç üretiminde önde
gelir. Özellikle tarım ürünleri ve zengin mineral ve hammadde
kaynaklarına bağlı olarak çeşitli sanayi dalları bulunmaktadır.
|
